Yaprak büken, Tortricidae ailesine ait bir zararlı türüdür ve elma, armut, şeftali, kiraz gibi meyve ağaçlarına tahribat verir. Meyve kabukları üzerinde çürük ve deformasyonlara neden olur. Bu tahribattan güller, sardunyalar ve orman gülleri gibi süs bitkileri de etkilenir.
Yaprak büken, birçok alana yönelik gösterdiği tahribat nedeniyle ülke ekonomisini olumsuz etkiler, verim kaybına neden olur. Bu nedenle bu zararlı türüyle mücadele gerekir. Mücadelesinde kullanılan farklı birçok yöntem mevcuttur. Bu yöntemler kültürel, biyolojik, kimyasal mücadele yöntemleri olarak sayılabilir.
Yaprak Büken Mücadelesi
“Yaprak büken nedir?” sorusu, tarım üreticileri tarafından sorulan ve üreticiler tarafından tanınmaya çalışılan bir zararlı türüdür.
Latince adı Cacoecimorpha pronubana olan bu zararlı türü tırtıl evresindeyken zarar vermeye başlar. Bu zararlı bitkilerin yapraklarını büker ve burada kendine bir barınak oluşturur. Böylece yaprağın fotosentez kapasitesini azaltır. Meyve ve çiçekler üzerine verdiği zarar, meyve kabukları üzerinde çürük ve deformasyon şeklindedir.
Yeşilimsi ya da kahverengi renkte olan zararlı yapraklar, bitkiler, seralar, meyve ve çiçekler üzerinde önemli tahribat yaratır.
Tırtıl formundan kelebeğe dönüşen böcekler yılda birkaç nesil üretir. Yaz başlarında aktif olan bu tür, sonbaharda çoğalma eğilimi gösterir.
Cacoecimorpha pronubana türünün zarar verdiği meyveler arasında elma, armut, şeftali, kiraz gibi meyve ağaçları bulunur.
Yaprak büken zarar şekli farklı meyve ve bitkiler üzerinedir. Bu zararlının tahribat alanı seralar gibi sıcak ve nemli ortamlarda ideal üreme koşulları yaratır. Bu ve benzeri kontrollü ortamlarda hızla çoğalan zararlı bitkilere zarar verir.Bu zararlı türünün meyveler üzerine verdiği zarar meyve üzerindeki verim ve kalitenin düşmesine neden olur, bu durum da ülke ekonomisini olumsuz etkiler. Bu gibi olumsuz durumlar zararlı türüyle mücadeleyi gerektirir.
Cacoecimorpha pronubana türünün verdiği en önemli zarar, şeftali ağacı yapraklarıdır. Şeftali ağaçlarına verdiği zararı engellemek için genellikle şeftali yaprak büken ilacı tercih edilir ancak kimyasal mücadele dikkatli uygulanması gereken bir yöntemdir. Aynı zamanda çevre ve insan sağlığı için de tehlikelidir.
Diğer etki alanları ise erik yaprak büken, elma yaprak büken, kiraz yaprak büken gibi meyve ağaçları üzerinedir.
Yaprak Büken Zararlısıyla Mücadelede Kullanılan Yöntemler
Tarım ve üretim alanlarında önemli tahribatlara neden olan ve meyveler üzerinde ciddi verim ve kalite düşüşüne zemin hazırlayan bu zararlı türüyle mücadelede kullanılan yöntemler mevcuttur. Bu yöntemler ve özellikleri şunlardır:
Kültürel Mücadele: Bu mücadele yöntemi zararlı oluşumunun engellenmesi üzerinedir ve dikkatli bir gözlem gerektirir. Örneğin ilkbaharda tırtılların yumurtalarını taşıyan yapraklar incelenir. Bu larvalar gözle görülür niteliktedir. Dolayısıyla bu larva ve yumurta kümeleri imha edilerek zararlının erken dönemde üremesi engellenir. Aynı zamanda sonbahar ve kış aylarında ağaçlardan düşen yaprakların temizlenmesi de zararlı oluşumunun engellenmesinde etkilidir.
Biyolojik Mücadele: Bu mücadele yönteminde zararlının doğal düşmanları kullanılır. Bu doğal düşmanlara örnek olarak yırtıcı böcekler ya da parazitoidler örnek olarak verilebilir. Özellikle Trichogramma gibi parazitoid böcekler kiraz yaprak büken, elma yaprak büken gibi türler üzerinde etkilidir. Aynı zamanda bazı nematodlar ve mikroorganizmalar da yaprak büken tırtıllarını enfekte ederek ölümüne neden olabilir.
Kimyasal Mücadele: Bu mücadele yöntemi kimyasal kullanımını yani insektisit kullanımını gerektirir. Bu ilaç yaprak bükenin aktif olduğu dönemlerde yapraklar üzerine uygulanır. Kimyasal yöntem kullanımı dikkatli bir şekilde yapılmalı, yararlı türlerin zarar görmesi engellenmelidir. Aynı zamanda uygulamada kullanılan ilaçlama miktarının da zararlının yoğunluğuna göre ayarlanması gerekir.
Sayılan yöntemler dışında sıklıkla kullanılan bir diğer yöntem de feromon tuzaklarıdır.
Yaprak Büken Mücadelesinde Feromon Tuzak Kullanımı
Meyveler ve bitkiler üzerine zararı olan bu canlı erik, badem ağacı üzerine de zarar verebilir.Bu zararı önlemek için feromon tuzaklar kullanılır.
Feromon tuzak dişi böceklerin salgıladığı feromon kimyasalları kullanarak erkek böcekleri tuzağa çeker. Tuzağa çekilen böcekler yapışkan levhalara yapışarak imha edilir.Kitlesel imha yöntemlerinden biri olan bu tuzak türünün özellikleri ve avantajları şunlardır:
- Feromon tuzak üreme dönemlerinde oldukça etkilidir, bu dönemlerde kullanımı zararlının çoğalmasını engeller.
- Bu tuzak türü kimyasal kullanımını gerektirmez, dolayısıyla çevre ve insan sağlığı korunmuş olur.
- Tuzak spesifiktir, yani tek bir türe özgüdür. Böylece yararlı diğer canlıların zarar görmesi engellenir.
- Kurulumu basit ve kolaydır. Aynı zamanda maliyeti düşüktür.
Feromon tuzak, popülasyon kontrolü ve takibi açısından da son derece etkilidir ve dikkat edilecek birkaç basit adımla uzun süreli bir kullanım sağlayabilir. Zararlı türleriyle mücadelede önerilen yöntemlerden biridir.
Feromon tuzağın uzun süreli kullanımı için dikkat edilmesi gereken adımlar şunlardır:
- Feromon tuzağın belirli aralıklarla kontrolünün yapılması gerekir, aynı zamanda feromon kapsüller de belirli aralıklarla değiştirilmelidir. Böylece tuzağın daha uzun süreli kullanımı mevcut olur.
- Tuzaklar yerden 1,5-2 metre yükseğe asılmalıdır.
- Tuzak, rüzgar almayan alanlara, canlıların uçuş yönüne doğru asılmalıdır. Böylece zararlının tuzağa girmesi ve yakalanması daha kolay olur.
Yaprak büken, zarar alanları ve mücadele yöntemleriyle ilgili daha detaylı bilgi almak için Kapar Organik ile iletişime geçebilirsiniz.