Erozyon nedir? Toprağın, kayaların ya da yüzeyde bulunan diğer malzemelerin doğal etkenler tarafından aşındırılması veya taşınma sürecidir. Aşınma ya da taşınma sürecine neden olan etkenler su, rüzgar, buz ve yer çekimi olarak sayılabilir. Toprağın verimli tabakasının kaybına neden olan bu süreç, bitki örtüsünün yetersiz olduğu bölgelerde hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir.
Erozyon nedir? Doğal bir süreçtir ancak insan ve insanın neden olduğu faaliyetler bu sürecin hızlanmasına sebep olabilir. Tarım alanlarında verimliliğin düşmesi başta olmak üzere birçok doğal yaşam alanının zarar görmesine yol açar. Tüm bu nedenler hem ekosistemleri hem de insanların yaşam koşullarını olumsuz yönde etkiler. Bu nedenle bu doğa olayını önlemek için sürdürülebilir arazı kullanımı stratejileri benimsenmelidir.
Erozyon Ne Demek?
Toprağın, taşın, kayaların ve yüzeyde yer alan diğer malzemelerin su, rüzgar, buz ya da yerçekimi gibi doğal nedenler tarafından aşındırılması ve taşınma sürecidir.
“Erozyon nasıl oluşur?” Bu sürecin oluşması genel olarak bitki örtüsünün yetersiz olduğu ya da toprağın korunmadığı alanlarda hızlı bir şekilde gerçekleşir ancak bazı durumlarda insan faaliyetleri nedeniyle de süreç tetiklenebilir. İnsanların neden olduğu bu olumsuz faaliyetler ormansızlaşma, yanlış tarım uygulamaları, aşırı otlatma gibi durumlar olarak sayılabilir.
En yaygın nedeni ise yüzeyde koruyucu bir bitki örtüsünün olmamasıdır, bu da toprağın doğrudan yağmur damlalarına ve rüzgarın etkisine maruz kalmasına neden olmaktadır.
Bu doğa olayı, doğal bir süreçtir ancak insanların etkisi nedeniyle yıkıcı sonuçları olabilmektedir. Erozyon sonuçları toprak kaybı, tarımsal verimliliğinin azalması, su kaynaklarının kirlenmesi ve doğal yaşam alanlarının yok olması olarak sayılabilir.
Erozyon ve heyelan farkı ve ikisini birbirinden ayıran özellikler şunlardır:
Erozyon:
- Toprak, kaya ve diğer yüzeylerin doğal etkenlerle aşındırılmasıdır.
- Uzun bir zamanda gerçekleşir, süreç genel olarak yavaş ilerler.
- Geniş alanları etkiler, genelde açık araziler ya da çıplak topraklarda yaygın olarak görülür. Tarım alanlarının verimliliğini azaltır, su kaynaklarını kirletir.
- Ormansızlaşma, aşırı otlatma ve yanlış tarım uygulamaları gibi faaliyetler nedeniyle hızlanır.
Heyelan:
- Toprak, su ya da molozun eğimli bir yüzey boyunca hızlı ve ani bir şekilde yer değiştirmesiyle gerçekleşen bir süreçtir.
- Ani ve hızlı bir doğa olayıdır, kısa bir sürede meydana gelir.
- Yerçekiminin etkisi, toprağın suya doygun hale gelmesi ve zemin stabilitesinin bozulması sonucunda gerçekleşir.
- Eğimli olan belirli bir bölgede meydana gelir, genel olarak dağlık ve engebeli arazilerde görülür.
“Heyelan ve erozyonun tarım üzerine etkisi nedir?” Her iki süreç de tarım üzerinde ciddi, olumsuz etkilere neden olur. Bu nedenle iki türe karşı da etkili önlemler alınması gerekmektedir
Toprak Erozyonu Nedir?
Toprak erozyonu, genel olarak tarım alanlarında görülür, yüzey toprağının su ve rüzgar gibi doğal etkenlerle taşınmasıyla gerçekleşir. Bu sürece ait en olumsuz etki toprağın en verimli kısmı olan humus tabakasını yok etmesidir. Humus tabakasının yol olması tarımsal üretim üzerinde olumsuz etkilere neden olur.
Bu türün oluşma nedenleri doğal sebep kaynaklı olabilir. Bu sebepler şiddetli yağmur, rüzgar, eğimli arazi yapısı ve bitki örtüsünün az olduğu bölgeler olarak sayılabilir. Ayrıca insan kaynaklı nedenler de toprak erozyonuna neden olabilmektedir.
Erozyon, toprağın uzun vadede kaybedilmesine neden olan bir süreçtir. Erozyon çeşitleri şunlardır:
Su: Yağmur suyu ya da akarsuların toprağı aşındırması şeklinde gerçekleşir.
Rüzgar: Kurak ve çıplak alanlarda görülür, bu alanlarda toprağın rüzgarla aşındırılması sonucunda gerçekleşir.
Buzul: Bu tür, buz kütlelerinin hareketiyle toprağın aşınması şeklinde gerçekleşir.
Kıyı: Dalga hareketlerinin kıyı şeridini aşındırması sonucu gerçekleşir.
Erozyonu Önlemek İçin Ne Yapılabilir?
“Erozyon neden oluşur?” Erozyon nedir, doğal nedenlerle toprağın, kayanın ya da diğer yüzey malzemelerinin aşındırılması ya da taşınmasıdır. Tarımsal alanlarda verim kayıplarına, sularda kirliliği neden olduğu için bu doğa olayını önlemek ve etkilerini azaltmak gerekmektedir.
Erozyona karşı alınacak önlemler doğal süreçlerle uyumlu ve sürdürülebilir yöntemleri içermelidir. Toprağı koruma ve verimliliği sağlama amacıyla planlanan bu önlemlerden biri bitki örtüsünü korumak ve ağaçlandırma yapmaktır. Bitki örtüsü, toprağı koruyan doğal bariyerlerden biridir. Erozyon nedir? Bitki örtüsüyle bitkiler, kökleriyle toprağı sabitler ve yağmur damlalarının direkt olarak yüzeye çarpmasını engeller. Ayrıca yapılan ağaçlandırma çalışmaları da toprak kaymasını önlemede etkilidir.
Eğimi fazla olan arazilerde teraslama yöntemiyle toprak kaybı önlenebilir. Teraslama yöntemi, tarım arazilerinde suyun verimli kullanılmasını sağlar, erozyonu büyük ölçüde azaltır.
Rüzgar perdeleri, rüzgarın hızını ve gücünü azaltır, bu amaç için ekilen ağaç ya da çalılardan rüzgar perdeleri oluşur. Bu yöntemle toprak korunması sağlanır, mikroklima oluşturularak tarımsal alanlarda verim artırılır.
Erozyonu hızlandıran en önemli etken yanlış tarım uygulamalarıdır. Toprağı sürekli sürmek üst tabakaları zayıflatır ve toprağın kolay bir şekilde taşınmasına neden olur. Toprağı korumak için rotasyon uygulaması yapılmalı, eğim yönünde sürme ve örtü bitkileri kullanma gibi sürdürülebilir tarım yöntemleri uygulanmalıdır.
Eğimli arazilerde drenaj sistemi kullanılması, suyun düzenli bir şekilde tahliye edilmesine olanak tanır. Böylece toprağın aşınması ve taşınması engellenir. Uygulanan kontrollü sulama teknikleriyle de toprağın suyla doygun hale gelmesi önlenir, dolayısıyla risk azaltılır.
Toprağı yerinde tutmak için taş ya da beton gibi malzemelerden yapılan bariyerler yapılarak, suyun akışı yavaşlatılabilir. Böylece erozyon önlenir.
Aynı zamanda toplum, erozyonun etkileri ve korunma yöntemleri konusunda bilinçlendirilmelidir. Yapılan eğitim çalışmalarıyla çiftçilere doğru tarın yöntemleri öğretilmeli, kişiler ağaçlandırma projelerine teşvik edilmelidir.
Erozyon, nedenleri, etkileri ve korunma yöntemleri hakkında bilgi almak için Kapar Organik ile iletişime geçebilirsiniz.