Domates hastalık ve zararlıları, domates bitkisinin verimini düşürerek ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Bu bitkilerde görülen en yaygın fungal hastalıklardan biri yapraklarda meydana gelen sararma ve kahverengi lekelerdir. Mildiyö adı verilen hastalık, bitkinin tüm yapraklarını etkileyebilmektedir.
Domates hastalık ve zararlıları arasında yer alan yaprak bitleri, kırmızı örümcekler ve beyaz sinekler en yaygın zararlı türleri olarak sayılabilir. Domates kalitesinin düşmesine neden olan bu zararlı türleriyle mücadelede entegre zararlı yönetimi yöntemlerinin kullanılması tercih edilmektedir.
Domates Hastalık ve Zararlıları Mücadele
Domates ülkemizde yetiştirilen ve ihracatı yapılan bitki türlerinden biridir. İhracatıyla ülke ekonomisine önemli katkı sağlayan bu bitkinin yetiştirilme aşamalarında görülen hastalık ve zararlılar bitkinin sağlığı üzerinde tehdit oluşturmaktadır.
Bitkide görülen en yaygın hastalıklardan biri domates mildiyösü hastalığıdır. Bu hastalık, nemli ve sıcak ortamlarda hızlı bir şekilde yayılır ve bitki yapraklarını direkt olarak etkiler. Etkilenen bitkilerin verimi düşer, kalitesi bozulur. Bu da ihracatta kayıplara neden olur.
Domates yetiştiriciliğinde görülen en zararlı canlılardan biri olan domates güvesi (tuta absoluta), bitkinin gövde, yaprak ve meyvelerine zarar vermektedir. Bitkinin kalitesini oldukça düşüren bu zararlı, fotosentez kapasitesini düşürür ve verimi olumsuz bir yönde etkiler.
Domates yapraklarında buruşma ve deformasyon görülmesi yaprak bitleri, beyaz sinekler ve viral hastalıklar nedeniyledir. Bu gibi durumların varlığında, bitkinin sağlığını iyileştirmek ve veriminin düşmesini engellemek önemlidir. Bitkinin sağlığını korumak için kullanılan mücadele yöntemleri şunlardır:
Feromon tuzaklar, erkek güveleri tuzağa çekmek için dişi güvelerin salgıladığı feromonları taklit eder. Burada amaç, erkek güveleri tuzağa çekerek popülasyonu azaltmaktır. Feromon tuzaklar, kolay kullanıma sahip olmaları ve basit kurulumları, aynı zamanda kimyasal içermemesi nedenleriyle sıklıkla tercih edilir.
Zararlılarla mücadele etmek için kullanılan biyolojik yöntemdir. Bu yöntemde zararlının biyolojik düşmanları kullanılır. Örnek olarak Trichogramma parasitoidi verilebilir.
Kültürel mücadelede dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bunlardan biri enfekte bitki artıklarının bahçeden uzaklaştırılmasıdır. Ayrıca bitkilerin düzenli kontrolü de zararlı yayılmadan önce önlem almak açısından oldukça önemlidir.
Bir diğer mücadele yöntemi kimyasal mücadeledir ancak kimyasal mücadele çevre ve insan sağlığı için tehlikelidir. Dolayısıyla bu süreçte dikkatli olunması önerilir.
Domates Hastalıkları ile Doğal Mücadele
Domates yaprak hastalıkları bazı enfeksiyonlardan kaynaklanmaktadır. Bu enfeksiyonlar mildiyö, külleme ve septorya yaprak lekesi gibi fungal enfeksiyonlardır. Dolayısıyla domateste kalitenin düşmemesi ve bitkinin sağlığının korunması için çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek olan doğal mücadele yöntemlerinin tercih edilmesi önerilmektedir.
Doğal mücadele yöntemlerinden biri olan organik spreyler kullanılarak fungal hastalıklar önlenebilir. Bu spreylere örnek olarak neem yağı ya da kükürt bazlı spreyler verilebilir.
Bir diğer doğal mücadele yöntemi de bitki rotasyonunun yapılmasıdır. Bitki sağlığını bozan etkenlerin başında aynı bölgede yapılan domates yetiştiriciliği gelmektedir. Bu davranış, hastalık riskini direkt olarak artırmaktadır. Bu nedenle bitki rotasyonu yapılarak ekim nöbeti uygulanması zararlı oluşumunun önüne geçebilir.
Domates hastalıklarıyla mücadelede kullanılan doğal böcek kovucular da domates yapraklarında görülen zararlıları önlemede oldukça etkilidir. Zararlıları önlemek için domates bitkilerinin arasına fesleğen ya da kadife çiçeği ekmek mücadelenin etkisini artırır.
Bitkide meydana gelen domates sararması, besin eksikliği, sulama hataları ve kök bölgesinde oluşan hastalıklardan kaynaklanmaktadır. Domateste meydana gelen sararmaları engellemek için dengeli gübreleme, düzenli sulama gibi yöntemler etkilidir.
Domates fidesi hastalıkları bitkinin büyümesi ve gelişmesini engelleyen hastalıklardır. Bu hastalıkları önlemek için steril toprak ve hastalıksız fide seçimi yapılmalı, fide ekiminde toprak drenajına dikkat edilmeli ve aşırı sulamadan kaçınılmalıdır.
Domates hastalıklarında kullanılan doğal mücadele yöntemleri hem çevre dostu bir yöntem olması hem de uzun vadede bitki sağlığını koruması gibi nedenlerle tercih edilmektedir. Aynı zamanda doğal yöntemler, kimyasal ilaçların aşırı kullanımını da azaltır ve toprak, su ve genel ekosistemin dengesinin korunmasına yardımcı olur.
Domateste görülen yaprak hastalıklarıyla mücadelede sorunların doğal yöntemlerle çözülmesi organik standartlara uygun üretimi de mümkün kılmaktadır.
Domates Hastalıklarında Doğal Mücadele Yöntemlerinin Önemi
Domates bitkisi zararına karşı kullanılan doğal mücadele yöntemleri çevresel sürdürülebilirlik ve tüketici sağlığı açısından oldukça önemlidir. Aynı zamanda domateste ve domates yapraklarında meydana gelen buruşma, domates sararması gibi hastalıkların kontrol altına alınmasında da rol oynamaktadır.
Doğal mücadele yöntemleri biyolojik çeşitliliğin korunması açısından da oldukça önemlidir. Kimyasallar yalnızca zararlıları yok etmekle kalmaz, aynı zamanda faydalı böcekleri de öldürerek biyolojik çeşitliliği azaltır.
Ayrıca kimyasal ilaçların çevre sağlığına da olumsuz etkileri mevcuttur. Bu ilaçlar zamanla toprak, su kaynaklarına karışır ve kirliliğe neden olur. Doğal mücadele yöntemleri toprağın organik yapısını korur.
Kullanılan kimyasal ilaçlar zararlının bu ilaçlara karşı direnç kazanmasını da sağlar. Dolayısıyla daha fazla ilaç kullanımına teşvik edilir, bu da ekosisteme çok büyük zararlar verir. Mücadelede zararlının doğal düşmanlarının kullanımıyla ekosistem doğal işleyişini devam ettirebilir.
Aynı zamanda doğal mücadele yöntemleri sürdürülebilir tarımı teşvik eder. Böylece hem çevre korunur hem de uzun vadede üreticilere ekonomik olarak avantajlar sağlar. Dolayısıyla doğal mücadele yöntemleri tarımın ayrılmaz bir parçası olarak kabul edilmektedir.
Domates bitkisinde görülen hastalıklar, zararlılar ve mücadele yöntemleri hakkında bilgi almak için Kapar Organik ile iletişime geçebilirsiniz.